Jakiś czas temu pisałam o wynikach konkursu na linię gadżetów dla Muzeum Historii Żydów Polskich, który wydawał mi się dość dużym wyzwaniem dla projektantów. Zdecydowanie jednak jeszcze trudniejszym zadaniem był konkurs na linię gadżetów upamiętniających utracone przez Polskę dzieła organizowany przez MKiDN oraz Instytut Adama Mickiewicza.

Wyobrażacie sobie bowiem stworzyć spójną linię produktów dla tak niespójnego zbioru jak utracone dzieła sztuki, które na chwilę obecną obejmują aż dwadzieścia trzy różne działy, w tym: malarstwo, rzeźbę, grafikę, meble, tkaniny, porcelanę, złotnictwo, militaria, numizmatykę etc.? Nic dziwnego więc, że na konkurs nie nadesłano aż tak wiele prac, jak można by się spodziewać po wysokości nagrody. Mimo kuszącej wizji zdobycia 20 tys. lub 25 tys. złotych w konkursie wzięły udział tylko 43 prace.

Nagrodzone miały zostać dwa projekty – gadżet ekskluzywny oraz linia gadżetów uniwersalnych. Nagrodę w wysokości 25 tys. zł za opracowanie projektu ekskluzywnych gadżetów otrzymali Agata Matlak-Lutyk i Jan Lutyk za projekt Evanui. Projektanci stworzyli ekskluzywną spinkę-zakładkę do papieru/dokumentów. Znajduje się na niej uproszczony graficznie wzór dzieła Rafaela Santiego pt. „Portret młodzieńca”. Obraz „znika”, a w zasadzie chowa się, w momencie użycia przedmiotu jako zakładki lub spięcia nim papierów, pozostawiając widoczną pustą ramę z podpisem.

Choć pomysł na ekskluzywny gadżet jest na pewno oryginalny, a jednoczenie prosty, elegancki i idealnie oddaje ideę konkursu, to mi znacznie bardziej przypadł do gustu drugi zwycięski projekt – na linię gadżetów uniwersalnych.

Nagrodzony projekt został stworzony przez studio ZUPAGRAFIKA oraz Macieja Frąckowiaka. Szczerze mówiąc jestem coraz bardziej pod wrażeniem działań tego studia projektowego – mają nie tylko ciekawe pomysły, ale przy tym minimalistyczny, oszczędny i rozpoznawalny design oparty na prostych kształtach, materiałach oraz czystych kolorach (zazwyczaj czerwony i niebieski).

Zaprojektowana przez nich seria składa się z 5 gadżetów, które, podobnie jak w przypadku ich nagrodzonego projektu w ramach konkursu na gadżety dla MHŻP, spaja jedna, główna, przemyślana idea. Tym razem projektanci oparli wszystko na zagadnieniu nieobecności, utraty, poszukiwaniu. Z jednej strony skupiają się na elemencie edukacyjnym – przywołują konkretne utracone dzieła, z drugiej strony – wciągają odbiorcę w interakcję, w proces odkrywania, odzyskiwania utraconych dzieł.

Najbardziej zaciekawiły mnie dwa zaprojektowane przedmioty. Po pierwsze „Ukryty katalog” zawierający nietypowe reprodukcje zaginionych dzieł. Obrazy można bowiem ujrzeć dopiero po przykryciu ich czerwonym celofanem czyli filtrem, dzięki któremu część nadruku znika ujawniając właściwą ilustrację. Cała publikacja zaprojektowana jest w sposób oszczędny, czytelny i nowoczesny.

Drugi produkt to „Pozytyw” czyli tematyczne zestawy 6 negatywów (grafika, malarstwo etc). Tym razem obrazy ujrzymy dopiero po odklejeniu czarnej „zasłonki”. I znów, zarówno opakowanie, jak i same kartki do odklejania cieszą oko prostym, oszczędnym designem.

Pozostałe projekty są już mniej pomysłowe, ale nadal dobrze zaprojektowane, więc warto się im przyjrzeć:

1. Postkartki – kartki z reprodukcją zaginionych dzieł, których fragmenty zostały przykryte zdrapkami „znajdź brakujący element” – metaforyczno-zabawowe przedstawienie poszukiwania utraconych obrazów.
2. Skarby z Polski – mała skrzynka zaprojektowana na wzór skrzyń, w których wywożono z Polski dzieła sztuki w czasie II Wojny Światowej. W skrzynce znajduje się mini katalog z zaginionymi obrazami.
3. Torba